Zmiany w KRS. Sejm jednak odrzucił poprawkę Senatu

Sejm przyjął natomiast większość z pozostałych poprawek Senatu. Wprowadził też zasadę, zgodnie z którą każdy z sędziów mających prawo wybierania członków KRS może oddać nie więcej niż po 1 głosie na kandydatów spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów wojskowych, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, po 2 głosy – spośród sędziów sądów apelacyjnych i okręgowych, a także po 3 głosy na kandydatów spośród sędziów sądów rejonowych. Poprawka ta ma zapewnić większą reprezentatywność nowego składu KRS. Izba ustaliła procedury obsadzania miejsca w KRS, zwolnionego np. wskutek śmierci lub zrzeczenia się z powodu choroby, przez sędziego, który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę głosów w danej kategorii.

Senat określił również termin ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą list sędziów kandydujących do KRS, a także ich zgłoszeń i wykazów sędziów popierających te zgłoszenia, jeśli nie nastąpiła odmowa przyjęcia zgłoszeń kandydatów. Ustalił też kolejność, według której ogłasza się wskazane listy, zgłoszenia i wykazy oraz zasadę, zgodnie z którą przed przystąpieniem do głosowania w wyborach do KRS sędzia okazuje komisji skrutacyjnej dokument potwierdzający jego tożsamość.

Rada Społeczna i zgłaszanie kandydatów

Przyjęta regulacja zakłada, że działania KRS ma opiniować Rada Społeczna. Zgodnie z senacką zmianą, jeśli KRS nie uwzględni opinii Rady Społecznej, musi wskazać okoliczności, które wpłynęły na takie rozstrzygnięcie. Zmiana ta ma zapewnić większą kontrolę społeczną wobec KRS.

Kolejna z poprawek zakłada możliwość zastosowania przepisów dotyczących zgłaszania kandydatów na członków KRS i udziału w pierwszych wyborach zarządzanych przez Państwową Komisję Wyborczą dzięki ustaleniu, że wybory zostaną wyznaczone na dzień przypadający nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia podjęcia uchwały o zarządzeniu wyborów.

Pozostałe senackie poprawki mają charakter redakcyjny, techniczno-prawny i zapewniają spójność systemu prawa.

Zmiana noweli z 2018 roku, Sejm traci wpływ na wybór kandydatów

Zgodnie z nowelą, członkowie KRS mają być wybierani w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie – jak zgodnie z nowelą obowiązującą od 2018 r. – przez Sejm. Obecni sędziowie członkowie KRS mają stracić mandaty. Prawo do kandydowania na członka KRS nie będzie przysługiwało sędziom, którzy nimi zostali na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa do prezydenta po zmianie przepisów w 2018 r.

Zgodnie z nowelizacją, do KRS byliby wybierani: 1 sędzia Sądu Najwyższego, 2 sędziów sądów apelacyjnych, 2 sędziów sądów okręgowych, 6 sędziów sądów rejonowych, 1 sędzia sądu wojskowego, 1 sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego i 1 sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego (łącznie 15 członków).

Kandydatów będą mogły zgłaszać 10-, 25- lub 40-osobowe grupy sędziów, w zależności od rodzaju sądu, a także Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Izba Radców Prawnych i Krajowa Rada Notarialna. Nad wyborem członków KRS ma czuwać Państwowa Komisja Wyborcza, która będzie odpowiedzialna za organizowanie wyborów, m.in. za weryfikację zgłoszeń czy drukowanie kart głosowania, a także za organizację – nie później niż na 7 dni przed dniem wyborów – wysłuchania publicznego kandydatów na członków KRS.

W terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów sędzia, który kandydował na członka KRS, będzie mógł wnieść do Naczelnego Sądu Administracyjnego protest przeciwko ważności wyboru. Nowelizacja zakłada także powołanie Rady Społecznej przy KRS, która będzie miała prawo przedstawiać opinię o kandydatach na sędziów, a także wypowiadać się w innych kwestiach, związanych z kompetencjami KRS.

Członków Rady Społecznej, powoływanej na 4-letnią kadencję, będą wskazywały: Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Notarialna, Krajowa Rada Komornicza, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. W skład Rady Społecznej przy KRS ma wejść również 3 przedstawicieli organizacji pozarządowych, wskazanych przez Radę Działalności Pożytku Publicznego.